درخشش و نوزادن سینمای ایران: هنرمندانی که در سال جاری از ما رفتند

مارس 17, 2024 0 نظر 74

در سینمای ایران در سال جاری، از ستاره‌های بی‌تکراری خیلی زیادی دل‌پیچهای بزرگی رخ داده که جایشان در دل ما هرگز پرشدنی نیست. از کیومرث پوراحمد که سینما را در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ با قصه‌های مجید اغوا کرده بود و تا کنون شاهد پخش آثارش هستیم، گرفته تا از حسام محمودی که با سریال‌هایی مانند “لحظه گرگ و میش” و فیلم‌هایی مانند “رمانتیسم عماد و طوبا” خاطره‌ساز شده بود. همچنین، از فخری خوروش تا فریماه فرجامی، از ایرج تقی‌پور تا ابراهیم گلستان و از امرالله صابری و آتیلا پسیانی تا داریوش مهرجویی و وحیده محمدی‌فر، همه آن‌ها با کارهای خالقانه و نقش‌آفرینی‌های بی‌تکرارشان به خاطر ماندگار خود در هنر و سینمای ایران به یاد مانده‌اند.

همچنین، وقتی هنرمندانی مانند پروانه معصومی، بیتا فرهی، رضا صفایی‌پور و پروانه معصومی را به خاطر بازیگری‌های شگفت‌انگیزشان یاد می‌کنیم، احساساتمان برای آثار زیبا و شگفت‌انگیزشان سروده می‌شود. در انتها، ما باید به یاد همه این هنرمندانی که در حوزه‌های مختلف هنری ایران فعالیت داشتند، گرامی باد و خاطره‌های زیبای آن‌ها را همواره در قلب خود حفظ کنیم.

۸:۵۸سینمای ایران در سال جاری ستاره‌های بی‌تکراری را از دست داد که جایشان هرگزپرشدنی نیست.
به گزارش ایرنا، در واپسین روزهای سال در کنار مرور بخش‌هایمختلف سینما می‌توان، یک قسمت دیگر را مرور کرد، بخشی که البته یادآوری آن همراهبا اندوه است و آن درگذشت چهره‌های مختلف سینمایی است، سینمای ایران وام دارنقش‌آفرینان و نقش‌سازان بی‌تکراری است که در رشد و بالندگی آن سهم بسزاییداشته‌اند و جای خالی‌شان هرگز پرشدنی نیست.
به سنت سال‌های قبل گرامی می‌داریم یاد همه آنهایی که حالا در میان ما نیستند:
کیومرث پوراحمد/ ۱۶ فروردین
هنوز هم یادآوری نوع درگذشتش بهت‌آور است، کارگردانی که گرچه در فیلم‌هایشبه‌نوعی از امید و زندگی می‌گفت اما خود گویی به پایان راه رسید. کیومرث پوراحمدسینماگر خاطره‌ساز دهه ۷۰ و ۸۰ است که هنوز هم گاهی «قصه‌های مجید» او ازتلویزیون پخش می‌شود، که هنوز هم می‌شود پای آن نشست و از ماجراهایی که مجیدرقم می‌زند، لذت برد.

زنده‌یاد کیومرث پوراحمد
یا هنوز این «خواهران غریب» اوست که هر ساله همزمان با روز مادر از سیما پخشمی شود تا خاطره روزهای اوج کارگردان کهنه‌کار سینما زنده شود.
با آنکه ساخته های متاخر کیومرث پوراحمد عمدتا با نقدهایی جدی مواجه شده بوداما او در سال های اخر زندگی، سویه دیگر دنیای هنر را هم آزمود و پا به عرصه بازیگریگذاشت و به همین واسطه نقش های کوتاهی از خود به یادگار گذاشت به طوری کههمین حالا «ویلای ساحلی» با بازی افتخاری او روی پرده است.
کیومرث پوراحمد ۱۶ فروردین ۱۴۰۲ در بندر انزلی درگذشت.
حسام محمودی/ ۱۲ اردیبهشت
همین امسال بود که حضورش در «شکار حلزون» در ویترین جشنواره فیلم فجر ونقش بستن او بر پرده سینما، افسوس مخاطبان را برانگیخت، حسام محمودی کهبیشتر به واسطه سریال‌های تلوزیونی‌اش چون «لحظه گرگ و میش»، «دلدار» و … شناخته می‌شد در سینما هم با فیلم‌هایی مثل «رمانتیسم عماد و طوبا» و «غریب» شناخته شد.

زنده‌یاد حسام محمودی
او البته آثاری همچون «شب بیرون»، «خسته نباشید!»، «امروز»، «حق سکوت»،«مردن به وقت شهریور»، «آستیگمات»، «مرگ ماهی» را هم در کارنامه داشت امادرگذشت زودهنگامش در حالی که فقط ۳۷ سال داشت، باعث شد از آن به عنوان یکشوک بزرگ یاد کنند.
حسام محمودی ۱۲ اردیبهشت ماه دار فانی را وداع گفت.
فخری خوروش/ ۲۰ خرداد
می‌شود کارنامه‌اش را مرور کرد و به فهرست بلندبالایی از فیلم‌های سینمایی، آثارتلویزیونی و تئاتری رسید، بازیگر باسابقه‌ای که هر دوره از زندگی‌اش یادآور اثریماندگار است و تجربه همکاری با بزرگانی همچون عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان،جمشید مشایخی، محمدعلی کشاورز، جمشید لایق، پرویز فنی‌زاده، جعفر والی، عباسجوانمرد و … را داشت.
فخری خوروش اما از دهه ۸۰ از بازیگری کناره‌گیری و در همان دهه ایران را به مقصدآمریکا ترک کرد.

زنده‌یاد فخری خوروش
او را می‌توان با آثاری همچون «تاراج»، «صاعقه»، «قرنطینه» و… یاد کرد که در ۲۰خردادماه درحالی که ۹۴ سال داشت، در لس‌آنجلس درگذشت.
فریماه فرجامی/ ۹ تیرماه
بیش از آنکه آثارش برای مخاطبان شناخته شده باشد، نامش آشناست. فریماه فرجامیکارش را در عرصه هنر ابتدا با گویندگی نمایش‌های رادیویی آغاز کرد و بعدش راهشبرای ورود به سینما در سال ۵۹ با «گفت هر سه نفرشان» هموار شد. او گرچه آثارشاخصی همچون «اجاره‌نشین‌ها»، «مادر»، «نرگس» و…را در کارنامه خود دارد امادوری خودخواسته‌اش از سینما باعث شد تا حضورش کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر شود وهرچند همین اواخر «لامینور» را روی پرده داشت اما بعید است نسل تازهسینمادوستان ایرانی با آثار او آشنایی داشته باشند.

زنده‌یاد فریماه فرجامی
فریماه فرجامی اما بازیگر توانمندی بود که حتماً کیفیت نقش‌آفرینی‌اش در خاطرهمخاطبان آن روزها باقی مانده است.
این بازیگر در ۹ تیرماه و درحالی‌که تنها چند روز از رسانه‌ای شدن خبر به کما رفتنش براثر سکته مغزی می‌گذشت، در سن ۷۱ سالگی از دنیا رفت.
ایرج تقی‌پور/ ۲۹ تیرماه
ایرج تقی‌پور نه فقط یک تهیه‌کننده که تجربه سال‌ها فعالیت در امور تبلیغاتی و داوریبخش مواد تبلیغی جشنواره فیلم فجر را هم داشت. او در عرصه تهیه‌کنندگی اما آثارماندگاری را از خود به جای گذاشت. ایرج تقی‌پور یک بار با همکاری اصغر فرهادی«شهر زیبا» را تولید کرد «رقص در غبار»، «صندلی خالی» هم‌ از دیگر تولیدات او بود.

زنده‌یاد ایرج تقی‌پور
او را گرچه می‌توان از تهیه‌کنندگان استخوان‌خوردکرده سینمای ایران دانست اما آخرینفیلمش با عنوان «عموزادگان» را به دلیل فراهم نبودن شرایط ساخت نتوانست بسازدو همین تبدیل به حسرتی برای بازماندگان و دوستدارانش شد.
ایرج تقی‌پور ۲۹ تیرماه به دلیل ابتلا به بیماری درگذشت.
ابراهیم گلستان/ ۳۱ مردادماه
هم عکاس بود هم فیلمساز، هم نویسنده بود و هم روزنامه نگار، او البته مترجم همبود. تلفیقی از هنرهای مختلف را در وجودش داشت و از پیشگامان موج نو در سینمایایران بود. ابراهیم گلستان به واسطه زندگی پر فراز و نشیبش چهره‌ای آشنا برای اهالیفرهنگ و هنر و البته هنردوستان است. اما فیلمسازی او در همان دهه ۵۰ متوقف ماندو دیگر فیلمی نساخت.
ابراهیم گلستان البته خانواده‌ای هنردوست را هم پرورش داد، فرزندش لیلی گلستان ازهنرمندان هنرهای تجسمی است و مانی حقیقی به عنوان نوه او کارگردان و بازیگرسینماست.
ابراهیم گلستان ۳۱ مردادماه در سن ۱۰۱ سالگی در انگلیس درگذشت.
امرالله صابری/ ۶ مهرماه
هامون‌بازان او را با نقش سیدمرتضی در این فیلم به یاد می‌آورند همانجا که نقش یکروحانی روشنفکر را بازی می‌کرد و با شخصیت اصلی فیلم یعنی خسرو شکیباییدوستی نزدیکی داشت. امرالله صابری هم از جمع بازیگران فیلم‌های داریوشمهرجویی بود که گویی امسال سالشان بود و هر کدام در برهه‌ای رخت از این دنیابستند.

زنده‌یاد امرالله صابری
امرالله صابری در رشته بازیگری و کارگردانی در دانشگاه آلمان تحصیل و کار در عرصههنر را با تئاتر آغاز کرده بود تا اینکه با داریوش مهرجویی و با نقش کوتاهی در فیلم«پستچی» پا به عرصه سینما گذاشت. بازیگری اما تنها پیشه او نبود، با مروری برکارنامه امرالله صابری می‌توان دریافت سابقه ترجمه برخی از کتاب‌ها را هم داشتهاست.
این بازیگر ۶ مهرماه و درحالی که ۸۲ سال داشت بر اثر کهولت سن درگذشت.
آتیلا پسیانی/ ۱۴ مهرماه
۱۰ اردیبهشت ماه بود که مراسم نکوداشتش در خانه هنرمندان برگزار شد، تنها ساعتیپس از برگزاری این مراسم، تصاویرش به سرعت در فضای مجازی دست به دست شدتا یک واقعیت را عیان کند؛ اینکه حال آقای بازیگر خوب نیست. آتیلا پسیانی راه هنر را ازکودکی در پیش گرفت، او فرزند جمیله شیخی بازیگر باسابقه سینما و تئاتر بود و همینامر باعث شده بود از سنین کم در فضای هنر تنفس کند.

زنده‌یاد آتیلا پسیانی
سرتاسر زندگی ۶۶ ساله او بویی از هنر داشت، گاه بازیگری سینما را می‌آزمود، گاه درآثار تلویزونی حضور پیدا می‌کرد و گاه خودش نمایشی را کارگردانی می‌کرد. بازیگری کهدر آثار ماندگاری همچون «کشتی آنجلیکا»، «دو فیلم با یک بلیت»، «مسافران»،«خاکستر سبز»، «هیوا»، «گاوخونی» و… ایفای نقش کرد.
او ۱۴ مهرماه به دلیل عوارض ناشی از بیماری سرطان در فرانسه درگذشت.
داریوش مهرجویی و وحیده محمدی‌فر/ ۲۲ مهرماه
بامداد ۲۲ مهرماه بود که ناگهان خبر درگذشت داریوش مهرجویی به همراه همسرشوحیده محمدی‌فر فضای مجازی و رسانه‌های رسمی را فراگرفت تا از آن به‌عنوان یکقتل فجیع یاد کنند. کارگردان صاحب‌سبک سینمای ایران و وحیده محمدی‌فردرحالی‌که در ویلای شخصی خود به سر می‌بردند توسط چند تن از اتباع افغانستانی بهقتل رسیدند تا خبر درگذشت بهت‌آورشان در صدر اخبار قرار بگیرد.

زنده‌یاد داریوش مهرجویی
داریوش مهرجویی از کارگردانان موج نوی سینمای ایران بود که تلفیق هنر، فلسفه،سینما و اقتباس در کارش باعث شده بود به یکی از نام‌آورترین سینماگران ایرانی تبدیلشود.
حتی اگر دیگر آثار او را هم ندیده باشید حتماً «مهمان مامان» یا «گاو» را دیده‌اید امااو خالق «سارا»، «لیلا»، «پری» و… هم بود.
وحیده محمدی‌فر هم از فیلمنامه‌نویسان و طراحان لباس سینما بود.
بیتا فرهی/ ۴ آذرماه
او را در قامت زنی سرکش در «هامون» می‌شناسید، با همان بگوشووها با خسروشکیبایی. بیتا فرهی را می‌توان از زنان تاثیرگذار سینمای ایران دانست بازیگری که خیلیزود پذیرای نقش‌های مادری شد و احتمالاً پررنگ‌ترین خاطره از او در این نقش به«خون‌بازی» گره بخورد، مادری که سعی داشت فرزند گرفتار در اعتیادش را نجاتدهد.

زنده‌یاد بیتا فرهی
احتمالاً او را با «بانو» و «اعتراض» هم به یاد بیاورید اما آخرین حضور او روی پردهسینما به فیلم سینمایی «لامینور» بازمی‌گردد.
بیتا فرهی مدتی را نزد دخترش در پاریس زندگی می‌کرد اما در پی عوارض بیماری ریویبه ایران بازگشت و در نهایت ۴ آذرماه درگذشت.
پروانه معصومی/ ۶ آذرماه
همزمان با روزهای پخش چندین و چندباره سریال «یوسف پیامبر» از تلویزیون بود کهخبر درگذشتش رسانه‌ای شد، بازیگری که البته سال‌ها بود که تهران را به مقصد رشتترک کرده و به‌واسطه همین موضوع، حضورش در آثار سینمایی و تلویزیونی کم‌رنگشده بود.

زنده‌یاد پروانه معصومی
او را علاوه بر «یوسف پیامبر» در سینما احتمالاً بیشتر به‌خاطر بازی در فیلم‌های«گل‌های داوودی»، «جهیزیه‌ای برای رباب»، «شکوه زندگی» و…بشناسید. پروانهمعصومی بازیگری است که بهرام بیضایی او را به سینمای ایران معرفی کرد و بعدها درنقش‌های مادرانه در سینما و تلویزیون ماندگار شد.
او که به دلیل ابتلا به بیماری ترجیح داده بود از تهران خارج شود ۶ آذرماه در رشتدرگذشت.
رضا صفایی‌پور/ ۲۶ آذرماه
از بازیگران نسل اول انقلاب بود که حضورش در نقش‌های منفی هنوز هم در خاطراتباقی‌ مانده، او به «طوفان» سینمای ایران شهرت داشت که فعالیتش در عرصهورزش‌های رزمی او را به بیماری پارکینسون مبتلا کرد. رضا صفایی‌پور را بدمن سینمایایران توصیف می‌کنند که اتفاقاً در آثار پرمخاطبی همچون «قهرمانان»، «مردی درآتش»، «انفجار»، «شکار در شب»، «کانی مانگا»، «چشم عقاب» و… حضور داشتکه در کنار جمشید هاشم‌پور و حسن رضایی به‌عنوان سه ستاره اصلی سینما معرفیمی‌شدند.

زنده‌یاد رضا صفایی‌پور
رضا صفایی‌پور در سال ۱۳۲۸ به دنیا آمد و برای اولین‌بار در سال ۴۲ کارش را با بدلکاریدر سینما آغاز کرد و بعدها با آنکه به شهرتی رسیده بود اما از پیمودن این مسیر نادمبود به‌طوری که یک بار در مصاحبه‌ای گفته بود: «اگر به گذشته برگردم ادامه تحصیلمی‌دادم و یک پزشک خوب می‌شدم چرا که این گونه احساس می‌کردم از توانایی‌هایما استفاده می‌شود. درحالی‌که به‌خاطر فعالیت بیش از ۴۰ ساله‌ام آن چیزی که انتظارداشتم نشده است و این تفکرم نسبت به گذشته خیلی فرق کرده است، من آن‌قدر کاردر پرونده کاری‌ام دارم که از نسل جدید متوقع کارهای خوب باشم.»
آخرین نقش‌آفرینی رضا صفایی‌پور در سینما به سال ۹۹ در فیلم «گیجگاه» ساختهعادل تبریزی باز می‌گشت. او سرانجام در ۲۶ آذرماه دار فانی را وداع گفت.
خانواده بزرگ سینمای ایران در کنار چهره‌های مطرحی که درگذشت آن‌ها بازتابرسانه‌ای پررنگ‌تری داشت، در سالی که گذشت شاهد فقدان هنرمندان دیگری هم بودکه شاید چهره‌هایی کمترآشنا برای مخاطبان بودند اما بی‌شک در بالیدن سینمای ایرانو تولیدات آن سهم داشته‌اند.
در پایان این گزارش یاد هنرمندانی چون سعید بخشعلیان فیلمبردار و مستندساز،حمیدرضا مرادی بازیگر نوجوان فیلم‌های دهه ۷۰ سینمای ایران، ابراهیم بصیرتبازیگر سینما، بیژن سراجی بازیگر «سیزده»، اسفندیار ابراهیمی بازیگر «پری»، مازیارشیخ محبوبی صدابردار «مهمان مامان»، خسرو امیرصادقی تهیه‌کننده «پسرتهرانی»، بهاره حسینی منشی صحنه «رحمان ۱۴۰۰»، نورمحمد ذوالفقاری بازیگر«غلامرضا تختی»، مهدی امامی کارگردان سینمای مستند، رضا نوروزی مدیر تدارکاتو مدیر تولید «سن پترزبورگ»، فریدون فرشباف مستندساز و پژوهشگر حوزه انیمیشنرا هم گرامی می‌داریم.