هفت شهر باستانی با شکوه و بزرگترین در تمام دوران‌های تاریخ
شهرهای باستانی همواره جذابیت خاص خود را داشته‌اند و برخی از آن‌ها به عنوان یکی از شاهکارهای تمدن و تاریخ بشر شناخته می‌شوند. این شهرها از لحاظ معماری، فرهنگ و تاریخ چششویر و فوق‌العاده هستند و هرکدام داستان خود را دارند. در اینجا به برخی از بزرگترین و باشکوه‌ترین شهرهای باستانی در تمام تاریخ می‌پردازیم.
۱٫ بابل: باستان‌شناسان این شهر را یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان می‌دانند و معماری آن هنوز هم برجسته است.
۲٫ رم: با تاریخ بلند خود، رم یکی از بزرگترین شهرهای باستانی است که امپراطوری روم را بنیان گذاری کرد.
۳٫ بابلون: این شهر با کاخ‌های بزرگ و برج‌های فوق‌العاده از جمله کاخ بابلون، برج ورجسن و برج خمرن است.
۴٫ تخت جمشید: باستانی‌ترین مکان تاریخی ایران که دارای بالاترین معماری است.
۵٫ آثار باستانی شهر پومپی: این شهر زیبا از دست رفته در اطراف شهر ناپولی ایتالیا قرار دارد.
۶٫ ماکو: شهری از دوران ساسانی با سیستم زیرزمینی و معماری خیره‌کننده.
۷٫ الهام: شهر با بازسازی تخت جمشید و نقشه کشی‌های معماری آرامی.
شهرهای باستانی که پایه‌گذار الگوی شهرهای امروزی هستند. در اینجا با ۷ تا از بزرگترین شهرهای باستانی که در تاریخ وجود داشته آشنا شوید.
در تمام تاریخ مهم‌ترین ویژگی انسان‌ها زندگی در یک زیست جمعی و گروهی بوده است و یکی از راه‌هایی که در دنیای باستان به این مسئله قوت بخشید و باعث شکل‌گیری جامعه‌ی بزرگ‌تری از انسان‌ها برای رسیدن به اهداف مشترک و قرار گرفتن در چارچوب مشخص از قوانین شد، توسعه شهری در مقیاس گسترده‌تر بود. بدین ترتیب این امر از اهمیت زیادی برخوردار شد و در نهایت باعث پدید آمدن شهرهای باستانی ارزشمندی شد که رشد فرهنگ انسانی را برای همیشه تحت تاثیر خود قرار داد.
بیشتر بخوانید:
ادامه کاوش‌های باستانی در قدیمی‌ترین سکونتگاه بشر در ایران؛ غاری با نیم میلیون سال قدمت حضور انسان
بزرگترین شهرهای باستانی تاریخ
شهرهای باستانی در حدود ۱۰۰۰۰ سال قبل از میلاد به عرصه‌ی ظهور رسیدند و از آن زمان تاکنون رشد و همچنین وسعت بیشتری پیدا کردند. در میان تمام مناطق باستانی، خاورمیانه به دلیل حاصل‌خیزی بسیار یکی از بزرگترین و اولین مکان‌ها در دنیای باستان بود که امر شهرسازی و البته تمدن را به پیدایش و آغاز رساند. هفت شهر منحصر به فرد و شگفت‌انگیز در این نقطه از جهان پایه‌گذاری شدند که به آن‌ها کامل می‌پردازیم پس تا انتهای مطالب با گجت نیوز همراه باشید.
۱٫ جریکو قدیمی‌ترین شهر جهان
جریکو یکی از قدیمی‌ترین شهرهای باستانی در جهان است که قدمت آن به حدود ۹۰۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد. این منطقه‌ی همواره دارای سکونت در کرانه‌ی باختری کشور فلسطین قرار گرفته و جمعیت آن تقریبا ۱۴۰۰۰ نفر برآورد شده است.
نزدیک به ۹۰۰۰ سال قبل از میلاد تا ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد شهر هیچ پیشرفتی نداشت و اوج جمعیت بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ نفر بود. شاید این مقدار رشد کم به نظر برسد، اما در مقایسه با توسعه‌ی انسانی که جریکو تحت تاثیر آن بود، قطعا یک پیشرفت بزرگ در نظر گرفته می‌شد. شواهد باستان شناسی کشاورزی اولیه‌ی در حال رشد و مهم‌تر از همه یک سکونتگاه دائمی بسیار قدیمی‌‌ای را نشان می‌دهد که مشخصه‌ی تغییر سبک زندگی عشایری به زندگی ساکن است.
کنعانیان به این منطقه مهاجرت کردند و سپس فرهنگ و تمدن خود را در همانجا توسعه دادند. یافته‌های باستان‌شناسی درباره‌ی کنعانی‌ها بیانگر آن است که اسرائیلی‌ها پس از محاصره و ویرانی شهر به آن نفوذ کردند و در نهایت پذیرای تمام فرهنگ آن بودند. همچنین در کتاب مقدس یوشع مدام اشاره‌ای دارد به حملاتی که باعث تخریب مداوم و بازسازی مجدد شهر شده است.
شهر جریکو به عنوان اقامتگاه زمستانی پادشاه هرودوس شناخته می‌شود و حتی تا هزاران سال بعد از آن در طول تاریخ مدام توسط اشخاص دیگری به تصرف درآمد. شاید جریکو با استانداردها و معیارهای امروزی شهرسازی همسو نیست، ولی یکی از بزرگترین شهرهای اولیه در جهان باستان محسوب می‌شود که فرهنگی بسیار منحصر به فرد داشته است.
۲٫ شهر باستانی اوروک
اوروک پایه‌گذار تمدن بزرگ سومری‌ها در بین النهرین بود که بر بستر رود فرات در عراق امروز واقع شده است. این شهر تا سال ۳۱۰۰ قبل از میلاد تقریبا ۴۰۰۰۰ نفر ساکن داشته و حدود ۸۰۰۰۰ نفر در مناطق اطراف آن زندگی می‌کردند. اوروک یکی از بزرگترین شهرهای مهم در آن زمان بود.
در اسطوره‌ها شهر اوروک را به پایتخت پادشاه گیلگمش نسبت داده‌اند و همچنین گفته شده که زمانی اطراف شهر در محاصره‌ی یک دیوار سنگی قطور بوده است. ضمن اینکه اروک در کتاب مقدس به عنوان دومین شهری یاد می‌شود که توسط پادشاه نمرود تأسیس شده است.
موقعیت جغرافیایی شهر علتی بود تا کشاورزی در این منطقه به پیشرفت و توسعه‌ی چشم‌گیری برسد و علاوه بر آن به رشد بیشتر جمعیت و فرهنگ کمک بسیاری کرد. در منطقه‌ی باستانی عانا، کاوشگران قدیمی‌ترین نمونه‌های خط نوشته در جهان را پیدا کرده‌اند.
اوروک مهم‌ترین مرکز شهری دنیای باستان تا دهه‌ی ۲۰۰۰ قبل از میلاد بود که در ابتدا به امپراتوری اکد ملحق شد و سپس زیر سلطه‌ی امپراتوری‌ها متوالی قرار گرفت که به همین منظور کاهش شدید و حتی افزایش گسترده جمعیت را بسیار تجربه کرد.
شهر اوروک در دوران امپراتوری سلوکی به جمعیت سابق خود که حدود ۴۰۰۰۰ نفر بود بازگشت. اما با سقوط یونانیان و سپس اشکانیان، اوروک از میان رفت و در سال ۷۰۰ میلادی به طور کامل متروک شد.
۳٫ ماری یک دولت شهر زیبای سامی بود
ماری یکی از دولت شهرهای حکومت سامی بود که به عنوان یکی از برزگترین تمدن‌های باستانی با دانش گسترده‌ای در معماری، شهرسازی و تجارت شناخته می‌شد. ماری در سوریه کنونی واقع شده که در سال‌های ۲۹۰۰ تا ۱۷۵۹ قبل از میلاد حضور پر رنگی در خاورمیانه داشت؛ زیرا این شهر برای تجارت بهتر در میان چندین مسیر تجاری فرات تاسیس شد.
دولت شهر ماری مرکزی برای زبان‌های سامی باستان در نظر گرفته می‌شد و در زمان اوج خود، دارای یک جمعیت ۵۰۰۰۰ نفری بود. همچنین این شهر بارها ساخته و بازسازی شد و چندین بار در ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد به پایتخت تمدن سامی شرقی هژمونیک تبدیل شد.
فرهنگ ماری تا قبل از محاصره و ویران شدن توسط امپراتوری اکد، بسیار نزدیک به تمدن سومری‌ها بود. بعدها امپراتوری اکد دوباره شهر را بازسازی کرد و این یک امتیاز خوب برای استقلال مجدد آن بود. درحالی که این شهر قدرت و تاثیر تجاری عالی‌ای در منطقه بود، اما نتواست زیاد دوام بیاورد و در نهایت پس از گذراندن چالش‌های سیاسی جدید در عصر هلنیستی به طور کامل متروک شد.
با توجه به اینکه ماری یک پایتخت با فرهنگ غنی نسبتاً کوتاه در بین النهرین بود، ولی تأثیر آن به عنوان یک منطقه‌ی امروزی و کاملا پیشرفته در تاریخ باقی ماند. این شهر برای اولین بار در سال ۱۹۳۳ کشف شد که در کاوش‌های اولیه حدود ۲۵۰۰۰ لوح با جزئیات و بسیار دقیق از موقعیت سیاسی، جغرافیایی و فرهنگی این منطقه یافت شد و همچنین نگاهی کاملا جدید و منحصر به فرد درباره‌ی وسعت شبکه‌های تجاری آن دوره در اختیار مورخین قرار داد.
۴٫ شهر غنی اور
شهر اور یکی دیگر از تمدن‌های ارزشمند منطقه‌ی بین النهرین بود؛ شهری واقع در عراق امروزی که توانست تا ۱۵۰۰ سال دوام آورد. این منطقه به عنوان مهم‌ترین مرکز تجارت و واردات کالاهای بسیار نفیس عمل می‌کرد و شکی در این نیست که اور یکی از بزرگترین شهرهلی باستانی جهان در بین سال‌های ۲۰۳۰ تا ۱۹۸۰ قبل از میلاد به شمار می‌رفت که دارای یک جمعیت ۶۵۰۰۰ نفری بود.
اور یکی از تمدن‌های پیشرفته در ساخت مقبره‌هایی با معماری امروزی و خاصی بود. این مقبره‌ها بخشی از اهمیت اقتصادی در کل منطقه به حساب می‌آمد و درون آن‌ها پر از کالاهای وارداتی مانند فلزات و سنگ‌های گران‌قیمت بود. همچنین بخش بزرگی از بندر اور در منطقه‌ی خلیج فارس واقع بود که در دوران باستان خط ساحلی آن بیشتر در خشکی قرار داشت.
چندین لوح با خط میخی در این مکان پیدا شده که حکاکی‌هایی از طبقه‌بندی اجتماعی شهر اور را نمایش می‌دهد. در این تصاویر کشیشان در قسمت بالای لوح و افراد برده شده یا همان خارجی‌های اسیر شده در قسمت پایین دیده می‌شوند.
براساس نظریه‌هایی، اور شاید همان اور-کاسدیم زادگاه حضرت ابراهیم باشد که در کتاب مقدس به آن اشاره شده است. درحالی که محققین بسیار مطمئن نیستند؛ اما سه بار در کتاب پیدایش و یک بار نیز در کتاب نحمیا این مسئله وجود دارد.
زیگورات باستانی اور معروف‌ترین بنای شهر بود و احتمالا تا صدها سال به عنوان یک مکان مهم عمل می‌کرد. قداست آن ممکن است به دلیل ارتباطش با امپراتوری بابل باشد. بندر شهر اور جایگاه بسیار بالایی به آن داده بود، اما عقب نشینی خط ساحلی خلیج فارس از اهمیت این شهر در طول سال‌ها کم کرد و در سال ۵۰۰ قبل از میلاد، کاملا برای همیشه متروکه شد.
۵٫ شهر ممفیس یک مکان مهم بود
ممفیس یکی از شهرهای باستانی مهمی بود که از دوران پادشاهی قدیم، پایتخت مصر بود و توانست در هشت سلسله‌ی پیوسته دوام بیاورد. از این شهر به عنوان یکی از مورد اهمیت‌ترین سکونتگاهای شهری طی دهه‌ی ۲۰۰۰ قبل از میلاد یاد می‌شود و جمعیت آن در حدود ۴۵۰۰۰ نفر تخمین زده شده است.
این مکان مرکز پرستش خدای مصری به نام پتاح بود که همین این امر باعث شد، ارزش آن در میان شهرهای دیگر مصر تا صدها سال ماندگار شود. درواقع ممفیس اولین پایتخت این کشور در دوران باستان، پس از یک‌پارچه شدن مصر علیا و سفلی بود. بعد از سلسله‌ی هجدهم تبس پایتخت سیاسی مصر شد، اما همچنان اهمیت ممفیس به دلیل وجود شبکه‌های متعددی از گورستان‌ها هرروز به گسترش بیشتری می‌رسید و به طور کل نقش یک کلان شهر را ایفا می‌کرد.
علاوه بر این ممفیس در مقام پایتخت فرهنگی و هنری مصر باستان باقی ماند و در دوران پادشاهی جدید، مکانی مهم برای آموزش شاهزادگان سلطنتی به شمار می‌رفت. ضمن اینکه چندین معبد مهم که برخی از آن‌ها هنوز کشف نشده‌اند در ممفیس ساخته شده است.
توت عنخ آمون قبل از پایان دومین سال سلطنت خود، پایتخت کشور را به ممفیس انتقال داد و دوباره این شهر به عنوان پایتخت مصر احیا شد. ممفیس طی دوره‌ی متاخر تاریخ مصر باستان، دارای اهمیت زیادی بود. همچنین این شهر مجددا در سال ۵۲۵ قبل از میلاد برای آخرین بار پایتخت مصر شد.
اسکندر مقدونی در سال ۳۳۲ قبل از میلاد در معبد پتاح شهر ممفیس به عنوان پادشاه آینده‌ی مصر تاجگذاری کرد. پس از ظهور دوره بطلمیوسی و انتقال پایتخت به اسکندریه، شهر ممفیس به طور کامل متروک شد و اکنون ویرانه‌های این شهر باستانی پر رمز و راز در روستای میت قابل مشاهده است.
۶٫ شهر زیبای بابل
بابل باستان در قرن هجدهم قبل از میلاد ظهور پیدا کرد. شهر بابل در زمان امپراتوری آکد یک شهر مذهبی کوچک بود، اما در زمان امپراتوری بابل به عنوان پایتخت بین النهرین مقرر شد. حمورابی اولین پادشاه بابل توانست این شهر را به یک مرکز مهم تبدیل کند. از سال ۱۷۷۰ تا ۱۶۷۰ قبل از میلاد، بزرگترین شهر جهان با جمعیتی بیش از ۲۰۰۰۰۰ نفر بابل بود.
با مرگ حمورابی و بی‌ثباتی‌ای که در امپراتوری بابل قدیم ایجاد شد، این شهر یک بار دیگر به یک دولت شهر بسیار کوچک بدل شد و تا سال ۶۰۹ قبل از میلاد به طور مدام به امپراتوری‌های دیگر منتقل می‌شد، و بالاخره در زمان امپراتوری جدید بابل، دوباره این شهر به عنوان پایتخت انتخاب شد.
نبوکدنصر دوم معروف‌ترین پادشاه بابل در امپراتوری جدید بود که یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان معروف به باغ‌های معلق بابل به دستوره او ساخته شده است. همچنین نبوکدنصر مسئول تبعید قوم یهود به پایتخت بود که حتی در کتاب مقدس عبری نیز به آن پرداخته شده است.
در یک دوره‌ی دیگر امپراتوری ایران شهر بابل را فتح کرد و توانست اهمیت فرهنگی و سیاسی ویژه‌ای تا قبل از حمله اسکندر به این شهر ببخشد. احتمال می‌رود که سقوط این شهر بزرگ در طول سقوط امپراتوری ایران نیز رقم خورده باشد. پس از گذراندن فرارز و نشیب‌های بسیار هرگز نقش مهم این تمدن ارزشمند از یاد نخواهد رفت؛ بدین ترتیب در سال ۲۰۱۹ یونسکو بابل را در فهرست میراث فرهنگی جهانی ثبت کرد.
۷٫ کارتاژ شهری که همچنان یک راز است
کارتاژ یکی از شهرهای باستانی مشهور است که توسط فنیقی‌ها در قرن نهم قبل از میلاد پدید آمد و در آغاز یک دولت شهر بود و سپس به مراتب یک امپراتوری بزرگی را در منطقه ایجاد کرد که قسمت غربی و مرکزی مدیترانه را در بر می‌گرفت. کارتاژ در تونس امروزی واقع شده است.
شهر کارتاژ در قرن سوم و چهارم پیش از میلاد، درست زمانی که در اوج خود بود به عنوان یکی از بزرگترین کلان شهرهای جهان شناخته می‌شد و دارای جمعیتی بیش از ۲۰۰۰۰۰ نفر بود. تحقیقات نشان می‌دهد که تا سال ۳۰۰ قبل از میلاد جمعیت کارتاژ حدود ۵۰۰۰۰۰ نفر بوده است. امپراتوری بزرگ کارتاژ از مهارت بالایی در تجارت دریایی و کشاورزی برخوردار بود که همین امر باعث شهرت گسترده‌ی آن نسبت به کشورهای دیگر شده بود.
فرهنگ مردم این منطقه تقریبا بر صنعت آن‌ها حاکم بود. زبان مردم کارتاژی یک نوع از زبان سامی به نام پونیک بود. در واقع این فرهنگ پونیک دارای مهارت چشم‌گیری بر مسائل نظامی و حکومتی بودند که آن‌ها را از سایر فرهنگ‌های فنیقی متمایز می‌کرد.
کارتاژ که شهری غنی از فرهنگ و موقعیت جغرافیایی خاص بود در زمان خود یک مرکز شهری نوین به حساب می‌آمد، اما متاسفانه اطلاعات کمی درباره‌ی این شهر بزرگ در دسترس است.
امپراتوری کارتاژین طی تاریخ با جنگ و حملات بسیاری مواجه شده که معروف‌ترین آن‌ها مربوط به چند جنگ با امپراتوری روم است؛ اما هیچ اطلاعات مهم دقیق و آشکاری درباره‌ی جزئیات آن وجود ندارد.
پس از سومین جنگ پونیک با روم باستان، کنترل کامل کارتاژ به دست نیروی مقابل افتاد و بدین ترتیب روم این شهر را به عنوان یکی از ثروتمندترین و مهم‌ترین مستعمرات امپراتوری خود حفظ کرد. این جنگ تقریبا تنها چیزی است که درباره‌ی اتفاقات بین این دو کشور، اطلاعات کامل‌تری می‌دهد.
علاوه بر این‌ها فرهنگ کارتاژی تأثیرات زیادی بر زبان، تکنیک‌های کشاورزی و موزاییک کاری فرهنگ مردم روم داشت. محققان معتقد هستند که کارتاژ پایتخت یک جامعه منحصر به فرد، ظریف و پیچیده‌ای بود که تاریخ غرب را بیشتر از جنگ‌های پونیک تحت تأثیر خود قرار داد.
