تلسکوپ جیمز وب: کشف مکانی نوین برای زندگی انسان‌ها

تلسکوپ فضایی جیمز وب با بررسی سیاره‌های خارج از منظومه شمسی، فرضیه امکان حیات در خارج از این منظومه را بیشتر از قبل قوت بخشید.

وقتی صحبت از تشخیص وجود آب یا حیات در سیارات خارج از منظومه شمسی و در نتیجه شرایط مورد نیاز برای حیات می‌شود، تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) پا به عرصه می‌گذارد. یک تیم مجرب از محققان، از جمله دانشمندان موسسه فناوری ماساچوست (MIT) و دانشگاه بیرمنگام با مطالعه سیاره‌های خارج از منظومه شمسی که نسبت به سایر سیارات همان منظومه دارای مقادیر کمتری از دی اکسید کربن هستند، استدلال امکان وجود آب و شرایط مورد نیاز برای ایجاد حیات را مطرح کردند.

کشف مکانی جدید برای سکونت بشر

تحقیقات جدید تلسکوپ جیمز وب ناسا در مورد یک سیاره فراخورشیدی خارج از منظومه شمسی به نام K2-18B که با جرم تقریبی ۸.۶ برابر کره‌ زمین وجود دارد با کشف مقادیری از مولکول های حامل کربن از جمله متان و دی اکسید کربن اطلاعات جدیدی برای جهانیان آشکار کرده است. کشف اخیر نشان می‌دهد که این سیاره می‌تواند یک Hycean باشد، سیاره‌ای که پتانسیل داشتن جو غنی از هیدروژن و سطحی پوشیده از آب را دارد.

همچنین مطالعه کنید

تلسکوپ چینی اینشتین با چشم‌های خرچنگی خود برای کشف اسرار کیهان به فضا پرتاب می‌شود

دانشمندان با بیان اینکه تمام شواهد موجود و ضبط شده توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب مهر تأیید محکمی بر این استدلال است اعلام کردند که وجود آب مایع در این سیاره و سایر سیارات می‌تواند به رویای ایجاد یک زیستگاه جدید برای انسان‌ها کمک کند. در حالی که جستجوی اجزای شیمیایی کلیدی که نشان دهنده قابلیت سکونت در سیارات فراخورشیدی یا سیارات دیگر هستند تنها در دسترس فناوری‌های کنونی است، دی اکسید کربن تخلیه شده نشانه‌ای است که جیمز وب اکنون آن را واضح نشان می‌دهد.

جولین دو ویت، یکی از اعضای ارشد تیم اکتشاف بیان کرد:

بالاترین دستاورد در علم سیارات و کیهان جستجوی جهان‌های قابل سکونت و حضور حیات در آن‌ها است اما این دستاوردها تا به امروز خارج از دسترسی جدیدترین و پیشرفته ترین رصدخانه‌ها بوده و اکنون ما یک مدرک محکم در مورد قطعیت وجود آب به صورت مایع در سیاره دیگری داریم که تا چندین سال دیگر امکان سکونت و حیات در این نوع سیارات یک امر ممکن خواهد بود.

در حال حاضر دانشمندان با بررسی و استفاده از ابزارها و داده‌های تلسکوپ فضایی جیمز وب برای بررسی و تشخیص فاصله یک سیاره از ستاره میزبان خود یک چالش مهم پیش روی خود می‌بینند که آیا صرف امکان حیات در یک سیاره باعث مهاجرت انسان و نیز سکونت در آن سیاره می‌شود یا خیر؛ که در این مورد علاوه بر بررسی وجود آب باید سایر پارامترهایی همچون گرمی و سردی متعادل دمای سطح آن سیاره نیز مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد. با این حال در منظومه شمسی و با تحقیقات صورت گرفته سیارات زهره و مریخ به واسطه وجود سطح معینی از دی اکسید کربن و منابع آب با اشکال مختلف امکان حیات دارند اما کاهش و یا افزایش نامعقول دما در سطح این سیارات خود یک چالش بزرگ محسوب می‌شود.

چرخه آب و نابودی کربن

با بررسی سطح سه سیاره زمین، زهره و مریخ در منظومه شمسی و سنجش تفاوت‌های بین این سیارات توسط دانشمندان ناسا آن‌ها به این نتیجه رسیدند که برگ برنده‌ی سیارات قابل سکونت، عاری بودن جو آن سیاره از دی اکسید کربن است. در واقع از دید محققان سیارات به نحوی یکسان و مشابه ایجاد شده‌اند و عدم وجود ماده کربن که یکی از عوامل انتشار و تولید دی اکسید کربن است در یک سیاره نشان دهنده این است که آن سیاره به دلیل وجود اتمسفر قوی و چرخه آب توانسته این ماده را ضعیف و یا حذف کند.

در طول میلیاردها سال از حیات زمین، دریاها و اقیانوس‌ها عامل و مسئول تخلیه مقادیر زیادی دی اکسید کربن از جو زمین بوده‌اند و به همین دلیل است که حیات در زیستگاه ما جریان دارد. بیشتر دی اکسید کربن موجود در سطح زمین در طول این سالها درون آب دریاها و سنگ‌های جامد و در دوران مختلفی از زمین شناسی ذخیره شده است که برای تنظیم شرایط آب و هوا و ایجاد سکونت برای همه انسان‌ها امری حیاتی بوده است.

پس از تشخیص و قطعیت وجود آب و با پیشنهاد شکار دی اکسید کربن در سطح سیارات و بررسی پایین ترین سطح از این ماده، حال دانشمندان راه حل قطعی تشخیص سیارات قابل سکونت را محدودیت یا نابودی کربن در سطح آن سیاره بیان می‌کنند. اما این محدودیت منوط به وجود یک لایه محافظی همچون لایه ازن است؛ یک لایه مولکولی ساخته شده از اکسیژن فراوان. این لایه زمانی که اشکال حیات مانند گیاهان و میکروارگانیسم‌ها دی اکسید کربن را از سطح و جو زمین جدا می‌کنند، مولکول‌های اکسیژن را ساطع کرده تا با نور خورشید برخورد کنند و یک چرخه اکو سیستم را رقم زند.

یکی از دانشمندان ناسا با اشاره به زنجیره اکوسیستم در سایر سیارات و امکان سکونت در آنها بیان کرد:

اگر ما یک لایه شبیه به ازن را در جایی مشاهده کنیم، امکان وجود دی اکسید کربن متناسب برای سکونت نیز بسیار محتمل خواهد بود و اگر این سر آغاز یک عصر جدید برای بشر باشد، زندگی بسیار باشکوه تر از آن چیزی خواهد بود که تا به حال دیده‌ایم.

این مثال فقط برای چرخه زندگی و سکونت انسان‌ها صدق می‌کند و در صورت وجود موجودات فضایی که به تازگی بسیار مورد بحث و بررسی قرار گرفته باید گفت که این موجودات ممکن است با انواع شرایط جوی مختلف سازگاری محیطی داشته باشند و بتوانند شرایط زندگی خود را با هر محیطی که در آن زندگی می‌کنند وفق بدهند.
همانطور که اشاره کردیم اطلاعات به دست آمده از اولین نوع این سیارات با قابلیت سکونت که توسط تلسکوپ جیمز وب کشف شده است اظلاعات مربوط به سیاره K2-18B است. این سیاره در فاصله ۱۲۰ سال نوری از زمین قرار دارد. مطالعات نشان می‌دهد میزان فراوانی از متان و دی اکسید و همچنین کمبود آمونیاک این فرضیه را تایید می‌کند که یک اقیانوس آب زیر جوی غنی از هیدروژن در این سیاره قرار دارد.

در مجموع باید گفت: سفر به دوردست‌ها و کهکشان‌ها از دیرباز همواره آرزوی بزرگی برای بشر بوده است. در این مطلب سعی کردیم تا عوامل مختلف وجود حیات و امکان سکونت در سایر سیارات که در تحقیقات جدید ناسا بدست آمده بود را بررسی کنیم. اما نکته ای که وجود دارد صرف امکان سکونت و وجود راه‌های مهاجرت و سفر از کره زمین به یک سیاره خارج از منظومه شمسی نمی‌تواند تمام رویای بشر را به واقعیت تبدیل کند. چالش بزرگی که پیش روی بشر است مدت زمان رسیدن از نقطه مبدأ به مقصد است. وجود سیاه چاله‌ها و فرضیه تله‌پورت نیز نمی‌تواند این چالش را حل کند و باید توجه داشت با توجه به فواصل زیاد میان سیارات و کهکشان‌ها، از الان به بعد بزرگترین چالش بشر سفر به این سیارات خواهد بود و نه کشف آنها.