خرید و فروش اتومبیل‌های وارداتی با قیمت‌های چششویر در بازار سیاه

واردات محدود خودروهای خارجی سبب ایجاد بازار سیاه خرید و فروش حواله خودروهای وارداتی شده و قیمت برخی حواله‌ها حتی از یک میلیارد تومان هم بیشتر شده است.

با ادامه یافتن جریاناتی که پیرامون موضوع واردات خودروهای صفر و کارکرده خارجی وجود داشت و رویکردهای جدید دولت در این زمینه، حواله خودروهای خارجی هم به بازار سیاه راه یافت. اساسا زمانی بازار سیاه پیرامون دریافت یک محصول شکل می‌گیرد که تعداد عرضه کالا کمتر از مقدار تقاضای آن باشد؛ در نتیجه افرادی که توانسته‌اند محصول را دریافت کنند آن را با قیمت بیشتر برای فروش می‌گذارند.

همین موضوع سبب شده در حال حاضر پلتفرم‌های ثبت آگهی خرید و فروش خودرو، مملو از آگهی حواله خودروهای وارداتی شوند که با قیمت‌های نجومی خرید و فروش می‌شوند. قیمت این حواله‌ها از ۲۰۰ میلیون تومان برای خودروهای چینی و کم‌تقاضا شروع شده و تا ۱٫۵ میلیارد تومان برای خودروهای پرتقاضا هم می‌رسد.

در حقیقت وضعت کنونی بازار نتیجه واردات محدود خودرو و مشخص نبودن رویکرد دولت در این زمینه است؛ به‌طوری که دولت از ابتدا با مداخله در مسیر واردات خودرو مشخص کرد چه شرکت‌هایی مجوز واردات خودرو دارند، چه محصولاتی جواز واردات به کشور را دارند و این محصولات با چه قیمتی و به چه افرادی فروخته شوند.

با نگاهی به پلتفرم‌های ثبت آگهی خرید و فروش خودرو می‌بینیم که در روزهای اخیر، بازار سیاه خرید و فروش حواله‌های خودروهای خارجی به‌شدت داغ شده است و دارندگان این حواله‌ها، حواله خود را با قیمتی گزاف به فروش می‌رسانند.

قیمت حواله خودروهای وارداتی در بازار سیاه بیشتر به میزان تقاضای افراد بستگی دارد و بررسی‌ها نشان می‌دهند که قیمت حواله‌ها از ۲۰۰ میلیون تومان برای خودروهای کم تقاضا شروع شده و حتی تا یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان برای محصولات ژاپنی و کره‌ای پر تقاضا می‌رسد.

علت اصلی شکل‌گیری بازار سیاه حواله خودروهای وارداتی، اختلاف قیمت ۳۰۰ درصدی بین بهای بازار آزاد خودروهای وارداتی و قیمت سامانه یکپارچه است. در واقع بر خلاف اهداف اولیه‌ای که دولت قصد داشت با واردات خودروهای صفر و کارکرده، بازار را تنظیم کند، حالا شاهد وجوه جدید واسطه‌گری در بازار این خودروها هستیم. دخالت دولت برای تنظیم بازار با بی‌برناشوی همراه بوده و همین صرف هزینه‌های ارزی برای تنظیم بازار نه‌تنها به نتیجه نرسیده، بلکه سبب ایجاد یک بازار سیاه جدید در بازار خودرو شده است.

به بیان دیگر این‌گونه می‌توان توضیح داد که واسطه‌گران خرید و فروش خودروهای خارجی، در دو سطح مختلف بازار را در دست گرفته‌اند که شامل فروش خود خودروی وارداتی و حواله آنها می‌شود. توجه داشته باشید که خود محصول به نسبت حواله آن اختلاف قیمت بیشتری با قیمت‌گذاری شورای رقابت دارد. جالب اینجاست که بدانید این بازار جدید آنقدر تشنه است که حتی حواله‌هایی که هنوز به مرحله انتخاب هم نرسیده‌اند نیز خرید و فروش می‌شوند.

البته قبلا و جدیدا هم شاهد عرضه این‌چنینی حواله‌های خودروهای داخلی در بازار بودیم؛ اما اختلاف قیمت حواله خودروهای داخلی با قیمت بازار آن‌ها در بیشینه‌ترین حالت ممکن به ۱۵۰ میلیون تومان می‌رسید که ۵۰ میلیون از حداقل قیمت یک حواله خودرو خارجی کمتر است. با گشت‌وگذار در بین حواله‌های خودروهای وارداتی پرطرفدار حتی می‌توان حواله خودروهایی را یافت که برای آن‌ها قیمتی معادل یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان تعریف شده است. اوضاع زمانی جلوه بدتری به خود می‌گیرد که با وجود غیر قانونی بودن خرید و فروش حواله خودروهای وارداتی، خرید چنین حواله‌هایی برای مصرف‌کننده واقعی، صرفه اقتصادی بیشتری به نسبت تهیه همان محصول از بازار دارد.

بر اساس بررسی‌های انجام شده در بازار خودروهای وارداتی، میانگین اختلاف قیمت محصولات خارجی در بازار و قیمت سامانه یکپارچه مبلغی در حدود ۲ میلیارد تومان است. در چنین شرایطی کاملا طبیعی است که بازار سیاه خرید و فروش حواله خودروهای وارداتی در بازار شکل بگیرد.

قیمت بازار سیاه خرید و فروش حواله خودروهای وارداتی

در جدول زیر می‌توانید قیمت خرید و فروش حواله برخی خودروهای وارداتی در بازار سیاه را مشاهده کنید:

چنین قیمت‌هایی نتیجه مستقیم آزادسازی ناقص واردات خودرو توسط دولت و سیاست‌گذاران این حوزه است. از سوم شهریورماه سال گذشته که دولت به‌منظور کنترل بازار خودرو در داخل کشور از طرح واردات خودروهای خارجی خبر داد، تمامی تلاش‌های صورت گرفته برای اجرای این طرح به‌صورت دستوری و قطره‌چکانی صورت پذیرفت. در واقع با وجود واردات محدود خودروها، این دولت بود که تصمیم می‌گرفت که چه شرکت‌هایی خودرو وارد کنند، چه خودرویی وارد کنند، با چه قیمتی و به چه کسانی بفروشند.

در نهایت می‌توان گفت بعد از ۱۵ ماه به‌دلیل سنگ‌اندازی‌‌هایی که جلوی این طرح شد، واردات خودروهای صفر و کارکرده خارجی به بازار به‌صورت بسیار محدود شکل گرفت که نتیجه ‌آن ایجاد یک بازار جدید برای خودروها بود، نه کنترل بازار پیشین کشور.

آمار گمرک‌های مختلف کشور در مرزها نشان می‌دهد که از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا به اکنون تنها چهار هزار و ۳۸۶ خودرو خارجی به کشور وارد شده است. در نتیجه روند بیش از ۱۵ ماه واردات خودرو همان قصه تکراری رانت و سودهای کلان برای دلالان این حوزه شد. ثبت‌نام‌کنندگان سامانه یکپارچه خودرو که بخش زیادی از آن‌ها دلال بوده‌اند، اسفند ماه سال گذشته برای دریافت خودروهای وارداتی در سامانه یکپارچه خودرو ثبت نام کردند و به مدت یک ماه مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان را در حساب وکالتی مسدود کردند و اکنون امتیازی به‌دست آورده‌اند که می‌توانند آن را بین ۲۰۰ میلیون تا یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به فروش برسانند.

این در حالی است که پیش از ممنوعیت رسمی وارد شدن خودروهای خارجی به کشور از سال ۱۳۹۷ اصلا چنین وضعیتی در بازار حاکم نبود و سودجویان این بازار اصلا نمی‌توانستند به چنین سودهای کلانی دست پیدا کنند. در این وضعیت جدید بازار خودرویی کشور مصرف‌کننده و کیفیت محصولات، تعیین کننده قیمت تمام شده خودرو نیستند و این دلالان بازار هستند که معین می‌کنند که چه خودرویی چه ارزشی دارد و با چه قیمتی به فروش برسد.

قیمت خرید و فروش حواله خودروهای خارجی در پلتفرم‌های ثبت آگهی

برای مشاهده حواله خودروهای وارداتی کافیست در هر یک از پلتفرم‌های آگهی کننده عبارت «حواله» یا «حواله خودرو وارداتی» را سرچ کنید تا لیست بلند بالایی از این دست حواله‌ها را مشاهده کنید. قیمت حواله خودروهای وارداتی هم مثل حواله خودروهای وارداتی است؛ هر چه یک محصول طرفدار بیشتری داشته باشد، به قیمت بیشتری فروخته خواهد شد. مثلا همان‌طور که حواله پژو ۲۰۷ و پژو پارس در بازار آزاد طرفداران بیشتری دارد، حواله محصولات ژاپنی و کره‌ای هم در بین خودروهای وارداتی خارجی محبوبیت بیشتری دارند.

اولین خودرویی که به قیمت حواله آن می‌پردازیم جتا VS5 است. حواله این خودرو در پلتفرم‌های ثبت کننده آگهی مبلغی در حدود ۲۰۰ میلیون تومان بوده و حواله برادر بزرگ‌تر این خودرو یعنی جتا VS7 حدود ۳۵۰ میلیون تومان قیمت دارد. قیمت نمایندگی این خودرو ۲ میلیارد و ۵۳۵ میلیون تومان است، اما در بازار با قیمت ۴ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان معامله می‌شود که اختلاف قیمت ۲ میلیارد و ۳۶۵ میلیون تومانی دارد. بنابراین حتی اگر مصرف کننده موفق به خرید حواله این خودرو با مبلغ ۳۵۰ میلیون تومان شود سودی نزدیک به ۲ میلیارد تومان عایدش می‌شود و همین اختلاف سود احتمالا سبب افزایش قیمت حواله‌ها و روی کار آمدن دلالان جدید خواهد شد.

قیمت خرید و فروش حواله خودروی وارداتی هیوندای کرتا هم بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان است. البته این محصول هنوز به‌صورت رسمی وارد کشور نشده و قیمت نهایی تمام شده‌ آن در نمایندگی‌ها مشخص نیست و نمی‌توان تفاوت قیمت آن با بازار آزاد را تخمین زد.

حواله خودرو محبوب ژاپنی تویوتا کرولا هم بین ۸۰۰ تا یک میلیارد ۵۰۰ میلیون تومان آگهی شده است. مبلغ فروش نمایندگی این محصول ۲ میلیارد و ۱۶ میلیون تومان است، اما در بازار آزاد این خودرو ۴ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان قیمت دارد که نشان از اختلاف قیمت دو میلیارد و ۸۴ میلیون تومانی بین نمایندگی و بازار برای این محصول است.

قیمت خرید و فروش حواله خودرو ونوسیا در بازار آزاد حدودا ۴۷۰ میلیون تومان است. گران‌ترین قیمت خرید و فروش حواله خودروهای وارداتی متعلق به سوزوکی سیاز است؛ حواله این خودرو حدودا یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان قیمت دارد.

حواله جیلی آزکارا هم جز حواله‌های ارزان قیمت بازار محسوب شده و حدودا ۳۵۰ میلیون تومان قیمت دارد. هیوندای النترا هم جزو سه محصول محبوب در بین خودروهای وارداتی است و حواله آن حدودا ۹۰۰ میلیون تا یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان قیمت دارد. اما این خودرو هم‌اکنون در بازار آزاد با قیمت ۴ میلیارد و ۵۰ میلیون تومان در حال معامله شدن است. بنابراین اگر مصرف کننده واقعی این محصول باشید و بخواهید هم‌اکنون این خودرو را تهیه کنید، حتی با وجود پرداخت مبلغ غیر قابل تصور یک میلیاردی برای خرید حواله این خودرو، مبلغی در حدود یک میلیارد تومان سود خواهید کرد؛ چرا که قیمت نمایندگی این محصول ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است.

بخش دیگر حواله‌های بازار سیاه مربوط به حواله‌هایی است که هنوز خودرو آن‌ها مشخص نشده است؛ یعنی شخص دارای امتیاز در حالی اقدام به فروش حواله خود می‌کند که هنوز مرحله انتخاب خودرو را سپری نکرده است. متناسب با زمان تحویل این خودروها قیمت‌های متفاوتی برای حواله‌های این‌چنینی تعیین شده که از ۴۵۰ میلیون تومان شروع شده و تا یک میلیارد و حتی بیشتر هم ادامه پیدا می‌کند.

چنین وضعیتی در بازار به‌دلیل کم بودن تولید خودروهای داخلی ایجاد نشده است؛ چرا که کیفیت و قیمت محصولات داخلی در محدوده‌ای نیست که بتوانند با این خودروها وارد رقابت شوند. وجود چنین بازاری با قیمت‌های گزاف و حتی سودده بودن آن برای مصرف‌کننده، نتیجه واردات ناقص و محدود خودروهای خارجی است. در واقع دولت به بهانه‌های مختلف نتوانسته نیاز بازار در این رنج کیفی را برطرف سازد و در نتیجه، این شرایط کنونی بازار است.